Όμως ο Maher παίζει εν ου παικτοίς : το θρησκευτικό φαινόμενο δεν εξαντλείται στον απατεώνα που κονομάει πείθοντας τους αδαείς και ηλιθίους ότι αποτελεί μετενσάρκωση του Ιησού. Βέβαια
, η εμπορική εκμετάλλευση της μεταθανάτιας αγωνίας, της άγνοιας και της αφέλειας αποτελούν υπαρκτά φαινόμενα σήμερα, στις απαρχές του 21ου αιώνα, σε έκταση μάλιστα που προκαλεί έκπληξη. Η εμπορευματοποίηση και η ιδεολογικοποίηση των ιερών κειμένων δεν έχουν εκλείψει, παρά την πρόοδο της επιστήμης και την επικράτηση της μαζικής δημοκρατίας και του σχετικιστικού φορτίου της. Ο πλουραλισμός των αξιών και η ισοτιμία των τρόπων ύπαρξης έχουν μεν εξασθενίσει την εκκλησιαστική επιρροή στα δημόσια πράγματα, αλλά για τον Maher ορισμένοι κίνδυνοι είναι πιο έντονοι από ποτέ.
Έχοντας βιώσει στο πετσί του την οκταετία Μπους και την όξυνση του φονταμενταλισμού (άξονας του κακού), ο Maher απευθύνει το δικό του μανιφέστο κατά του θρησκευτικού φανατισμού και του επικείμενου πολέμου των πολιτισμών. Ωστόσο, μια ενδεχόμενη μελλοντική αναμέτρηση ανάμεσα στις Η.Π.Α. και την Κίνα δεν θα έχει αμιγώς θρησκευτικό χαρακτήρα, κάθε άλλο. Στον αγώνα για παγκόσμια κυριαρχία, άλλης τάξεως συμφέροντα θα διαδραματίσουν τον πρωτεύοντα ρόλο για το σχηματισμό των αντίπαλων στρατοπέδων. Ο Maher αγνοεί ή κάνει πως αγνοεί μια σημαντική συνιστώσα της σύγκρουσης των πολιτισμών : την εργαλειοποίηση της θρησκείας από τις αντιμαχόμενες κρατικές οντότητες.
3 σχόλια:
[Maher] … Santa-Claus …
[member of the “Jews for Jesus”] I don’t believe in Santa-Claus.
[Maher] Of course you don’t. A guy running around and pumping toys down the chimney? That’s ridiculous. A guy that was born from a virgin died and resurrected three days after, *that* I believe.
[member of the “Jews for Jesus”] {speechless}
Οι πεποιθήσεις καθορίζουν τις πράξεις και οι τελευταίες καθορίζουν το αποτέλεσμα. Το πως αυτές οι πεποιθήσεις και προσδοκίες διαμορφώνονται είναι θέμα τεράστιο, μέρος του οποίου φαίνεται να είναι η βασική θέση του «κειμένου» του Maher. Ο Onfray δηλώνει πως η μεταφυσική αποτελεί μέρος της συλλογικής συνείδησης, 500 χρόνια μετά τη γέννηση του Descartes.
Δε βρίσκω τίποτα το περίεργο στο να έχει κάποιος προσεταιριστεί το θετικισμό (λιγότερο τον «εμπειρισμό», αλλά αυτό από προσωπική προτίμηση παρά από «εξωγενή» ιδεολογία) και χαριτωμένα να φλερτάρει με τη μεταφυσική με σκοπό το να καλύπτει έτσι τα κενά της προσωπικής του δουλειάς π.χ. πάνω στην αποκωδικοποίηση του ανθρώπινου γονιδιώματος, όπως ο Διευθυντής αυτού του project που εμφανίζεται στη ταινία ως θρησκευόμενος. Ως ένα σημείο το κάνουμε ίσως όλοι, είτε προσεταιριζόμενοι την ιδέα του ότι «η θρησκεία και η εκκλησία είναι δύο διαφορετικές καταστάσεις», είτε με το να κοιτάμε το ωροσκόπιο και να γελάμε, είτε ακόμα και με το βλέπουμε ένα ντοκυμαντέρ πάνω στον Eric von Däniken για να περάσει η ώρα, ή ακόμα και το να βρίσκουμε τις θεωρίες συνομωσίας χαριτωμένα συναρπαστικές όπως ένας γνωστός μου εξαίρετος juriste ...
Ας πάρουμε την επικαιρότητα ως παράδειγμα. Η μεταφυσική της ελεύθερης αγοράς κλονίστηκε από πράξεις που είχαν ως οδηγό ακριβώς αυτή την «ιδεατή» ισορροπία, θεώρημα μίας εμπειρικής επί το πλείστον επιστήμης. Μία κρίση, αποτέλεσμα της οποίας ήταν να κλονιστεί η εμπιστοσύνη μας στην ελεύθερη αγορά που ως πρότινος είχε εξισωθεί σε validité με τον νόμο της βαρύτητας. Ο καπιταλισμός ως σύστημα κοινωνικής οργάνωσης επεβίωσε της κρίσης αυτής, όπως έκανε και με τόσες άλλες.
Η απειλή μιάς μή-αναστρέψιμης καταστροφής μεταφυσικής εμπνεύσεως πάνω στην ίδια την υπόσταση της σημερινής κοινωνίας είναι ορατή, ίσως για πρώτη φορά στην ανθρώπινη ιστορία. Δεν είναι μόνο η απειλή ενός θρησκευτικού πολέμου όπως οι μαλακίες του Μπους στο Ιρακ (“I believe that God made us free, and this what I do as part of my foreign policy”). Η απειλή δεν προέρχεται από τον ενδεχόμενο θρησκευτικό πόλεμο. Η απειλή προέρχεται περισσότερο π.χ. από έναν τρελό επιστήμονα τύπου “12 Monkeys” που θα αφήσει την προ-καρτεσιανή του πλευρά να επικρατήσει, αριστοποιώντας σε ακρότατο. Αυτό βλέπω στο τελευταίο μέρος της ταινίας:
concluding sequenceΦυσικά, υπάρχουν διάφορες υποκατηγορίες στο σενάριο του Maher. Για παράδειγμα, ο «άθεος» και ο «agnostic» είναι δύο κατηγορίες που συγχέονται μέσα στο «κείμενο». Αλλά αυτό είναι για άλλο απόγευμα.
Η ταινία είναι πολύ ενδιαφέρουσα και απίστευτα διασκεδαστική.
Δημήτρη,
Ο Maher προωθεί επισήμως την ανεκτικότητα και δηλώνει θιασώτης της αμφιβολίας. Ωστόσο ο ίδιος είναι απολύτως βέβαιος ότι έχει δίκαιο (καλά κάνει ο άνθρωπος), κατατάσσοντας μάλιστα τους πιστούς στους αυτοδίκαιους εχθρούς της σκέψης και της λογικής. Αυτό όμως δεν είναι και τόσο φιλελεύθερο. Όπως δεν είναι (κλασσικός) φιλελεύθερος ο Ονφρέ. Η (μεταφυσική) πίστη στο θετικισμό, ο (δογματικός) ορθολογισμός μπορεί να αποδειχθούν στην πράξη πιο επικίνδυνα απ'ό,τι η προσχώρηση σε μια θρησκεία. Η θρησκεία μπορεί μάλιστα να λειτουργήσει και αποτρεπτικά, επηρεάζοντας έναν επιστήμονα και εμποδίζοντάς τον από το να εξελιχθεί σε "τρελό". Ο τρόπος που μέσω του μοντάζ και της εκ των υστέρων εισαγωγής σχολίων ο Maher εξευτελίζει τους συνομιλητές του, φανερώνει ένα τεράστιο έλλειμμα ανεκτικότητας και μια διάθεση εκδίκησης. Έτσι όμως, ο κωμικός μας φλερτάρει με την προπαγάνδα, χάνοντας όποιο (μεγάλο) δίκαιο έχει...
[Senator Pryor] For example, if you look at the teachings of Jesus, he's very forgiving.
[Maher] He also said, ''lf a man doesn't abide in me, he is cast forth as a branch and withers, and the branches are gathered, thrown into the fire and burned.''
Η μητέρα του τον έστειλε στην εκκλησία γιατί όπως λέει "πίστευε ότι θα του μάθαινε καλά πράγματα". Στην ερώτησή του όμως "and now, what do we believe in?", η απάντηση της μητέρας του είναι "δεν ξέρω".
Το πρόβλημα είναι η "επιλογή", όπως είπε και ο Νήο στον Αρχιτέκτονα.
Δημοσίευση σχολίου