«Το θέμα της ελευθερίας θέτει το ζήτημα της εμπειρίας και της αγωγής. Ο σύγχρονος άνθρωπος στον αγώνα του για ελευθερία απαιτεί προσωπική απελευθέρωση με την έννοια ότι επιτρέπεται στο άτομο να κάνει ό,τι θέλει. Αυτό όμως αποτελεί ψευδαίσθηση ελευθερίας, και η επιδίωξή της οδηγεί απλώς στην απογοήτευση. Χρειάζεται μακροχρόνιος και σκληρός αγώνας για να απελευθερώσει το άτομο τις πνευματικές του δυνάμεις. Η αυτοπειθαρχία πρέπει να παραγκωνίσει την κακή αγωγή του, αλλιώς θα κατανοήσει την ελευθερία του με όρους αγοραίου καταναλωτισμού.
Απ’αυτή την άποψη η κατάσταση στη Δύση μας δίνει άφθονο υλικό για σκέψη. Αδιαμφισβήτητες δημοκρατικές ελευθερίες συνυπάρχουν με μια αυτονόητη μα τερατώδη πνευματική κρίση που προσβάλλει κάθε «ελεύθερο» πολίτη. Γιατί άραγε, π
αρ’όλη την ελευθερία του ατόμου, η σύγκρουση με την κοινωνία παρουσιάζεται εδώ σε τόσο οξυμμένη μορφή; Νομίζω πως η εμπειρία της Δύσης αποδεικνύει ότι η ελευθερία δεν μπορεί να θεωρηθεί δεδομένη, όπως το νεράκι της πηγής που δεν κοστίζει δεκάρα και δεν απαιτεί την παραμικρή ηθική προσπάθεια από κανέναν∙ αν ο άνθρωπος τη θεωρεί δεδομένη, δεν θα μπορέσει ποτέ να χρησιμοποιήσει τα οφέλη της για να αλλάξει τη ζωή του προς το καλύτερο. Η ελευθερία δεν είναι κάτι που ενσωματώνεται στη ζωή ενός ανθρώπου μια για πάντα∙ πρέπει να την κατακτά κανείς συνεχώς, με σθεναρή ηθική προσπάθεια. Ο άνθρωπος, σε σχέση με τον εξωτερικό κόσμο, ουσιαστικά είναι ανελεύθερος, επειδή δεν είναι μόνος. Την εσωτερική ελευθερία όμως την έχει εξαρχής, αν βρει το θάρρος και την τόλμη να τη χρησιμοποιήσει, αποδεχόμενος ότι η εσωτερική του εμπειρία έχει κοινωνική σημασία», σελ. 305.
«Η Δύση μονίμως κραυγάζει : «Να με! Κοιτάξτε με! Ακούστε πως υποφέρω, πως αγαπώ! Πόσο δυστυχισμένη είμαι! Πόσο ευτυχισμένη! Εγώ! Εμού! Εμέ!» Στην ανατολική παράδοση δεν προφέρουν ούτε λέξη για τον εαυτό τους. Το άτομο είναι απόλυτα απορροφημένο στο Θεό, στη Φύση, στο Χρόνο∙ θεωρεί ότι ο εαυτός του βρίσκεται στα πάντα∙ ανακαλύπτει τα πάντα μες στον εαυτό του», σελ. 311.
3 σχόλια:
Πολύ επίκαιρο..."η εσωτερική εμπειρία έχει κοινωνική σημασία". Δεν μπορεί να είναι αλλιώς, αμφίδρομο είναι το πράγμα. Γι' αυτό επιμένω ότι πραγματική και διαρκής κοινωνική αλλαγή μόνο από μέσα, από προσωπική συμφιλίωση με τις εσωτερικές και εξωτερικές αντιφάσεις μπορεί να γεννηθεί. Δεν μιλάω για ατομισμό, αλλά για ατομικότητα και προσωπική, άρα κοινωνική συνειδητοποίηση.
Κι αυτό που βλέπουμε σήμερα τι άλλο είναι αν όχι αποτέλεσμα του μεγάλου θυμού και του μεγαλύτερου φόβου που εσωτερικεύουμε καθημερινά ως μονάδες όλα αυτά τα χρόνια από τα κάθε λογής αδιέξοδα του ελληνικού παραλογισμού?
Γιάννη,
Κι εγώ με την ίδια φράση "κόλλησα" και αντέγραψα όλο το κατεβατό.
Είναι μια σαφής και διαρκής υπενθύμιση στους υλιστές.
Αλλά το κοινωνικό-συλλογικό προηγείται του ατομικού. Για την ακρίβεια είναι η γλώσσα που μας υπερβαίνει και θέτει τον ορίζοντα της σκέψης και της πράξης μας.
Όσο για τη χώρα μας, τί να πούμε;
Ότι είμαστε και εμείς-όλοι μας-μέρος και υπαίτιοι της κρίσης;
Συλλογική ευθύνη πράγματι υπάρχει και αυτή είναι η αντίφαση. Νιώθουμε θύτες και θύματα μαζί και δεν θα μπροούσε να είναι αλλιώς. Όλοι μαζί εκθρέψαμε το τέρας που μας καταπίνει.
Αλλά ας μην το γενικεύουμε και το φορτώνουμε θολά κι αόριστα στην "πολιτεία" και το "σύστημα", όπως βλέπουμε διαχρονικά να γίνεται με τα σκάνδαλα και τις πολιτικές ευθύνες.
Ας ψάξουμε και την ατομική ευθύνη για όσα συμβαίνουν, αλλά και τη "σημασία" των απλών, καθημερινών μας επιλογών και πράξεων.
Και κυρίως ας μην εξαντλούμε το θυμό και την ένταση που μας πυροδότησε η δολοφονία και όσα ακολούθησαν (στον καθένα για διαφορετικούς λόγους) σε φιλικές διαμάχες για έννοιες και θεωρίες.
Σημασία έχουν τώρα οι δράσεις και οι αλλαγές, εσωτερικές και μη.
Δημοσίευση σχολίου